|
Onderstaand artikel uit 2000 is gevonden op de website www.winshem.nl.
Harddraverijen in Groningen
Groningers zijn paardenliefhebbers; dat is altijd al zo geweest.
Dat blijkt niet alleen uit de paardensymbolen van tal van windwijzers
op boerderijen en torens, maar ook langs en op de drafbanen. Het
aantal harddraverijen met paarden in de provincie is de laatste
jaren sterk afgenomen. Jaren terug had vrijwel ieder dorp van enige
allure een dergelijk paardenevenement.
Ook Winsum heeft vele jaren achtereen harddraverijen gekend. In
het jaar 1805 werd daar voor het eerst een kortebaan-draverij gehouden.
De laatste vond plaats in 1930. Eens per jaar op een zaterdag en
zondag in juni was het groot feest in Winsum-Obergum. Hoogtepunt
daarbij was de harddraverij op de zaterdagmiddag, georganiseerd
door de Harddraverijvereniging Winsum-Obergum. Deze draverij werd
gehouden in een deel van de Hoofdstraat-Winsum en de weg door Bellingeweer.
De baan had een lengte van ongeveer 280 meter en het publiek stond
op de landerijen aan weerskanten van de baan. Er was daar toen nog
geen sprake van bebouwing. Op het feestterrein stond een grote tent.
Het ‘buffet’ in de tent werd verpacht; in 1883 aan de
heer J. Siebers, koffiehuishouder in de Folkingestraat te Groningen
voor de som van vierhonderd en negen gulden
De pachter moest aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moest hij
bijvoorbeeld de harddraverijcommissie ‘één anker
goeden wijn leveren à f 1,- de flesch’ (een anker wijn
is 38,8 liter). Een andere voorwaarde was dat de pachter de feesttent
moest versieren met minstens twintig vlaggen en verder moest hij
zorgen voor genummerde bedienden.
Per jaar was er verschil in soort draverij. Wij noemen hier enkele
uit de vorige eeuw.
1882: harddraverij met paard en Chais (prijzen van 500, 100 en 50
gulden).
1885: harddraverij met paarden, gespannen voor tweewielige rijtuigen.
Voor de winnende pikeur is er een gouden medaille beschikbaar.
1886 en volgende jaren: harddraverij met paarden onder den man of
ingespannen voor sulky of sjees naar keuze.
Op de daaropvolgende zondag waren er andere festiviteiten. Dat blijkt
onder meer uit nog aanwezige programma’s, waarop naast het
feestprogramma een lijst van de harddravers met de namen van de
eigenaars en pikeurs was afgedrukt. Een voorbeeld:
Boven: Deelnemerslijst uit 1897
Op 25 en 26 juni 1904 werd de honderdste jaarlijkse
harddraverij gevierd. Die zaterdag was er van twaalf tot half
twee ‘s middags een matinee bij ‘t Hotel Alderts, dat
gegeven werd door de Stafmuziek van het eerste Regiment der Infanterie
te Assen. Om half drie ging de harddraverij van start. De prijzen
waren 500, 200, 150 en 50 gulden. Met de muziek voorop ging het
publiek door de Hoofdstraat naar de drafbaan. ‘s Avonds gaf
hetzelfde muziekkorps nog een concert in de feesttent. De zaterdag
werd ‘s avonds om half elf met vuurwerk afgesloten. Het laatste
onderdeel van het vuurwerk bestond uit een decoratie met de woorden
‘Harddraverij Winsum-Obergum 1805-1904’, geflankeerd
door mozaïekvuur met gekleurde rosetten. De volgende dag,
zondag, ging er een grote optocht door Winsum en Obergum.
In 1930 werd tot burgemeester van Winsum benoemd de heer J.J.G.
Boot. Dit betekende het einde van een tijdperk van burgemeesters
van liberale signatuur. Winsum kreeg voor het eerst een rechtse
burgemeester van AR-huize (Anti Revolutionair). Het eerste conflict
van de nieuwe burgemeester met de raad kwam al in de raadsvergadering
van 23 maart 1931. Aan de orde kwam een adres van de Vereniging
voor Volksvermaken te Winsum-Obergum. In dat adres wenste het
bestuur van deze vereniging onder de aandacht van de raad te brengen
‘dat op hun verzoek een Harddraverij met daaraan verbonden
kermis te mogen houden op Zondag 14 juni 1931, de burgemeester
afwijzend heeft beschikt; deze weigering niet in overeenstemming
is te brengen met de gevoelens van het grootste deel der ingezetenen
van Winsum’ en daarom verzocht gemeld bestuur de raad ‘Uwe
afkeuring hierop kenbaar te doen maken en nochtans te willen bevorderen
dat de Harddraverij ouder-gewoonte doorgang kan vinden’.
De raad discussieerde uitvoerig over dit verzoek. Men wees erop
dat de harddraverij met kermis meer dan 125 jaar in Winsum had
plaatsgevonden, ‘traditioneel en vele jaren de trots van
ons dorp’. Van ‘linkse’ zijde werd een motie ingediend,
waarin de burgemeester beleefd doch dringend werd uitgenodigd,
zijn weigering op ‘t verzoek van de vereniging in te trekken
en alsnog de gevraagde toestemming te verlenen. De ‘rechtse’
raadsleden namen het op voor de burgemeester. Het uiteindelijke
resultaat was dat het besluit van de burgemeester gehandhaafd
bleef. De burgemeester verduidelijkte de rechtmatigheid van zijn
optreden. De belangrijkste grond van weigering was het uitgangspunt
van zondagsrust. De motie kwam niet in stemming. Het gevolg van
het besluit van de burgemeester was dat het bestuur van de organiserende
vereniging in zijn geheel aftrad. Daarmee kwam een einde aan de
jaarlijkse traditionele harddraverij in Winsum.
Bronnen: gemeentearchief Winsum; Van rustig dorp naar dynamische
Centrum gemeente.
|
