Geschiedenis: kortebanen

De kortebanen zijn de bakermat van de drafsport in Nederland.
Eeuwen geleden is het allemaal begonnen met onderlinge wedstrijden en weddenschappen tussen boeren en andere paardenbezitters. Het paard was in die jaren het enige transportmiddel en er waren natuurlijk altijd eigenaren, die dachten dat hun paard het beste en snelste was. In dat opzicht is er nog weinig veranderd. "Wedden dat mijn paard wint?" werd al eeuwen geleden geroepen. Zo is het begonnen. Paard tegen paard, meestal gereden "vanaf de deken", dus wat we nu deftig "monté" noemen, maar dan zonder zadel en rechtuit over ca. 300 m. Met meer deelnemers werd het een afvalrace, met "omlopen", zoals ook nu nog gebeurt.
Onder Diverse (rechts) vindt u een pagina over de "Oorsprong van de harddraverij" met beschrijvingen over hoe het er vroeger aan toe ging.
In talrijke dorpen in heel Nederland werden dergelijke wedstrijden georganiseerd, vaak door kroegbazen, die het natuurlijk vooral moesten hebben van de drank-omzet. Later werden het jaarlijkse festijnen, georganiseerd door de plaatselijke kortebaan-vereniging. Een dertigtal van deze verenigingen bestaat nu nog, voornamelijk in Noord- en Zuid-Holland.

aantal jaarlijkse kortebanen per provincie

Gelderland had in 1895 nog geen wedstrijden, maar een jaar later 3.
In 1915 waren er 72 kortebanen (volgens Minkema).
Naar de vraagtekens gaan we op zoek.
In de jaren 70 beperkte de NDR het aantal kortebanen op 16.
Er stonden toen gegadigde plaatsen, zoals Beverwijk, op de wachtlijst.

De oudste
Santpoort heeft de oudste vereniging en er wordt al sinds 1752 officieel gekortebaand. In de afgelopen 260 jaar is daar slechts 7 keer niet gekortebaand.
Medemblik heeft de op één na oudste kb-vereniging. Hieronder staat een prent uit hun oprichtingsjaar 1842. De kortebaan van Medemblik vindt na ruim 160 jaar nog steeds jaarlijks in precies dezelfde straat plaats, met uitzicht op het oude stadhuis.

Boven en onder: Kortebaan te Medemblik in 1842.

In onderstaande tabel staan de dorpen en steden, die worden genoemd
in het jubileumboekje uit 2006 t.g.v. het 75 jarig bestaan van de
Kortebaanbond. We hebben nog niet alle jaartallen kunnen achterhalen
en er zullen ook nog wel enkele plaatsen ontbreken.
Hier werd sinds 1930 (volgens ons en volgens de website
www.kortebaandraverijen.nl) nog gekortebaand:

De Kortebaan in beeld

Boven: Een kortebaandraverij in vroeger tijden. Er werd gekoerst met
'boerenpaarden'. Ze werden gereden "vanaf de deken", dus zonder zadel.
"Onder den man", zoals dat toen heette. De rijders droegen een pet, een
fluwelen vest, een korte broek, lange kousen en lage schoenen met gespen.
Dat waren de voorschriften. Deze prent werd in de 19e eeuw vaak gebruikt
ter illustratie van het wedstrijd-programmablad.

Boven: Kortebaandraverij te Utrecht op de Maliebaan in 1883.
Aquarel geschilderd door de Utrechtse kunstschilder
Willem de Famars Testas in 1883.
Ook hier werd gekoerst met 'boerenpaarden'.

Boven: Kortebanen zijn meestal een onderdeel van een feestweek
of kermisdagen. Soms zijn er speciale attracties voor het publiek
zoals hier een race tussen twee struisvogels te Scheveningen.

Boven: Tegenwoordig zijn de kortebaanwedstrijden minstens even populair
als vroeger. Dit is een beeld van de Heemskerkse kortebaan in 2017,
met tegen de 10.000 bezoekers! Twee dikke hagen van mensen,
300 meter lang!

Voor de
Hall of Fame der Kortebaners
Click hier